Geschiedenis van de Schipperskerk

 
De voormalige Schipperskerk werd in 1949 gebouwd "ad salutem navigantium" of "tot welzijn van de varenden", zoals op de Eerste Steen te lezen staat. Ze stond toen midden in het veld maar dichtbij de lighaven en de schippers als varende parochianen. Het zou namelijk nog tot 1953 duren woordat de eerste huizen in de omgeving werden gebouwd, het begin van het ‘rectoraat Schipperskerk’.
 

De grote initiator voor de bouw van de Schipperskerk was kapelaan C. J. Engwegen uit Buchten, die zich na de ingebruikname van het Julianakanaal in 1935 als eerste bekommerde om het wel en wee van de schippers. Daarom werd hij wel de "kapelaan van de schippers" genoemd. Engwegen wilde dat de schippers een vaste plek aam de wal zouden hebben om daar hun kerkelijke plichten te kunnen vervullen, sociale contacten te onderhouden en onderwijsmogelijkheden voor hun kinderen te realiseren. Zo'n plek kwam er door de bouw vam de Schipperskerk, die naast haar hoofdtaak ook ruimte bood  voor allerlei nevenactiviteiten onder de schippers in de vorm van een ontmoetings- en gemeenschapsruimte met een toneelpodium, een kantoor voor de schippersbond en een eigen bibliotheek.

Grotere kaart weergeven

De kerkwijding vond plaats op 18 december 1949 door de bisschop van Roermond, mgr. G. Lemmens, beter bekend als "vadertje      bisschop", die de Schipperskerk roemde als "'n sjoon plekske" en waarover hij kapelaan Engwegen aanstelde als de eerste rector
(1949-1964). Bij de kerk hoorde een kleine pastorie die in 1952 met een woonkamer werd uitgebreid. In 1956 werd een gedeelte van
de gemeenschapsruimte tijdelijk ingericht als internaat voor schipperskinderen, dat na de invoering van de leerplichtwet voor schipperskinderen in 1969 werd vervangen door een afzonderlijk internaatsgebouw in de naaste omgeving.
In 1964 werd rector Engwegen opgevolgd door rector J. Robertz onder wiens rectoraat zich na het Tweede Vaticaans concilie grote veranderingen in de katholieke kerk voltrokken. Ook de scheepvaart veranderde sterk, waardoor aanzienlijk mimder schippers en dus varende parochianen de lighaven aandeden. Het gestaag teruglopend kerkbezoek, de gebrekkige financiële middelen en het ontbreken van een opvolger voor rector Robertz, noopten het bisdom de Schipperskerk op 18 april 1999 aan de eredienst te ontrekken,
 
Zicht op het schip, september 2005 op de dag af 50 jaar na de plechtige Eerste Steenlegging
waarover deken Haenraets van Sittard toen nog optimistisch sprak als een historische dag waarover nog eeuwen zou worden gesproken.
De sluitingsplechtigheid van de Schipperskerk vond plaats op 12 september 1999 op het plein voor de kerk, waarna de aanwezigen in processie het schippersvaandel volgden naar de kerk van Papenhoven-Grevenbricht, de parochie waaraan het rectoraat werd toegevoegd.
Even leek het erop dat de sterk vervallen Schipperskerk geen bestaansrecht meer had, maar de werkelijkheid was gelukkig anders.
Op 6 december 1999, de Feestdag van St. Nicolaas, de patroon van
de schippers, werd het voormalige kerkgebouw met toebehoren aangekocht door de familie H. Knops-Heffels, die het gebouw na een grondige restauratie een culturele bestemming gaf in de vorm van een centrum voor bloemsierkunst annex podium voor kleinkunstactviteiten.
Hierdoor is het dorpje Schipperskerk een ‘amputatie’ van haar beeldbepalende naamgever bespaard gebleven.

Van het originele glas-in-lood raamwerk, destijds door schippers geschonken, bleven twee gedachtenisramen uit 1955 behouden als hommage aan de verzetslieden en schipperszonen Kees Zwaans en Tonny Kersten, die tijdens de Tweede Wereldoorlog hier in de buurt zijn gesneuveld. Op de ramen, die het sober ingerichte kerkje een kleurrijker aanzien geven, staat de bekende Waterprocessie of Schippersbedevaart uitgebeeld, die van 1946 tot en met 1954 jaarlijks door de schippers werd georganiseerd op het Julianakanaal en in de haven. De ramen werden vervaardigd door kunstenares Varpu Spronken-Tikanayo.
------->

Tot 1954 is Schipperskerk bekend geweest om zijn mooi uitgedoste schepen en schuiten
die ieder jaar van heinde en verre naar Schipperskerk kwamen om samen met koren, religieuze groepen en harmonieën de schippersbedevaart en de processie luister bij te zetten. Deze bedevaarten trokken duizenden belangstellenden. Tegenwoordig wordt deze Waterprocessie weer gehouden, zij het vijfjaarlijks (op een zondag eind september, de laatste keer was in 2009). Vier boten met ca. 300 deelnemers waaronder schippers, oud-schippers, schippersweduwen en religieuzen. In konvooi en in gebed, begeleid door muziek en zang, is herdacht dat de schepen in de haven van Schipperskerk ten tijde van de oorlog gespaard zijn gebleven van onheil. Door de sluisdeuren te saboteren, kwam de de schepen
in september 1944 droog te liggen. Op 30 september 1944 zou op dramatische wijze blijken
aan welke ramp de Bornse schippers waren ontsnapt. Na die dag bliezen Duitse 'Sprengkommando's' immers zo'n 240 schepen in de haven van Maasbracht op.
Dat gebeurde ook rond Maastricht en elders op het Julianakanaal. Uit dankbaarheid is destijds de eerste waterprocessie georganiseerd.

Glas-in-lood, Varpu Sproncken-Tikanoja, 1957
De Schipperskerk heeft inmiddels de status van gemeentelijk momument. Als beeldbepalend gebouw met een multifunctionele uitrusting, is de Schipperskerk nog steeds het kloppend hart van het gelijknamige dorpje, dat terecht "’n sjoon plekske" mag
worden genoemd.

Links :    plaatsengids.nl      Kerkgebouwen in Limburg      Schippersbedevaart